Bugünlere ulaşmamızı sağlayan başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları olmak üzere, vatanın bölünmez bütünlüğü ve Türk milletinin huzur ve güvenliği için hayatlarını feda etmekten çekinmeyen aziz şehitlerimizi minnet ve saygıyla anıyoruz.
Tarihin İzinde, Çanakkale Bölgesi’nde Yer Alan Şehitlikler ve Önemli Bölgeler
Marmara Denizi’nin Egeyle buluştuğu kritik bir noktada bulunan Gelibolu Yarımadası, Çanakkale Muharebelerine ev sahipliği yaptığından tarih turizminin önemli merkezlerinden biri olarak görülüyor. Her yıl, 18 Mart’ta Çanakkale Deniz Zaferi’nin yıl dönümü etkinlikleri düzenleniyor. Binlerce yerli ve yabancı turist, tarihin en çetin mücadelelerinden birinin geçtiği bu toprakları ziyaret ediyor.
Eceabat
Çanakkale’deki şehitliklerin büyük bir bölümü Gelibolu Yarımadası üzerinde yer alıyor. Şehitliklerin ve önemli merkezlerin tamamını görebilmek için geziye, Eceabat’tan başlamak gerekiyor. İlçeye ulaşmak için Çanakkale merkezden hareket eden feribotları kullanabilirsiniz. Eceabat Feribot İskelesi’nin hemen yanında 1987 yılında hizmete açılan Milli Parklar Tanıtım Alanı bulunuyor. Bu parkı dolaşarak Çanakkale bölge ve şehitlikler hakkında ayrıntılı bilgiye ulaşabilirsiniz. Tanıtım merkezinin biraz ilerisinde Çamburnu Şehitliği şehitliği yer alıyor. Şehitliğin üstündeki tepede, şehrin sembolü haline gelen Dur Yolcu şiiri ve Mehmetçik silüeti bulunuyor.
Kilitbahir
Eceabat’tan Kilitbahir dolmuşlarına binerek veya Çanakkale merkezden hareket eden Kilitbahir feribotlarını kullanarak Kilitbahir Köyü’ne ulaşabilirsiniz. Yarımadanın Kilitbahir kısmında, Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılan Kilitbahir Kalesi göze çarpıyor. Şehitliklere geçmeden önce bu kaleyi ve kale içindeki müzeyi gezebilir, kalenin yanındaki hediyelikçilerden anahtarlık, kolye, biblo, tişört, kalpak gibi Çanakkale hatıralıkları satın alabilirsiniz. Kalenin çıkışında kıyı boyunca uzanan bölüm Namazgah Tabyası olarak biliniyor. Biraz ilerisinde ise Hamidiye tabyaları bulunuyor.
Tabyalardan Abide istikametine doğru ilerleyen ziyaretçileri devasa bir Seyit Onbaşı heykeli karşılıyor. Bu heykel, Seyit Onbaşı’nın 275 kg’lık top mermisini kucaklayarak Ocean zırhlısını vurduğu Mecidiye Tabyası’nın önünde yer alıyor. Bombardıman nedeniyle tahrip olan tabyada 18 Mart günü şehit düşen askerlere ait mezarlar bulunuyor. Tabyanın ilerisinde, 21 Haziran 1915’teki Kerevizdere Savaşları sırasında hayatını kaybeden 5000’den fazla askerin yattığı Havuzlar Şehitliği’yle karşılaşılıyor. Tarihi yarımadanın iç kesimlerine doğru ilerleyen asfalt yol, Soğanlıdere Şehitliği’ne ulaşıyor. 1915 yılında sıhhiye bölüklerinin yerleştirildiği bu bölgede, tedavi görürken hayatını kaybetmiş askerlerin anısına inşa edilen dikili taş biçiminde bir anıt bulunuyor. Zığındere Muharebesi sırasında şehit olan 2177 askerin künyelerinin bulunduğu Şahindere Şehitliği ise Soğandere mevkinin batısında yer alıyor.
Alçıtepe
Behramlı’nın ilerisindeki Alçıtepe Köyü’nde bulunan Alçıtepe Garnizonu, tarihin en kanlı savaşlarından biri olan Kirte Muharabeleri’nin geçtiği ve 10.000’e yakın askerin şehit düştüğü bölge olarak biliniyor. Metrekareye 6000 merminin düştüğü bölgede, köylülerin savaş kalıntılarını toplayarak açtıkları şahsi müzelerini gezebilir, Son Ok Anıtı’nı, Sargı Yeri Şehitliği’ni ve 1943 yılında 2. Kolordu başkanlığı yaptığı dönemde çevredeki şehit naaşlarını toplatıp şahsi mal varlığıyla inşa ettirdiği anıta gömülmesini sağlayan Nuri Yamut Anıtı’nı ziyaret edebilirsiniz.
Seddülbahir
Açıltepe Köyü’ne 5 dakika uzaklıkta bulunan Seddülbahir Köyü’nün girişinde 17. Alay Komutanı Yarbay Hasan Bey’in mezarı yer alıyor. Köyün merkezine doğru ilerleyince I. Dünya Savaşı’nın başlangıcında İngiliz gemilerinin yaptığı gizli bombardımanda hayatını haybeden 86 askerin anısına yaptırılan İlk Şehitler Anıtı ve IV. Mehmed’in 1659 yılında inşa ettirdiği Seddülbahir Kalesi görülüyor. Köyün çıkışında ise Çanakkale’deki en büyük İngiliz anıtı olan Helles Anıtı göze çarpıyor. Köyün deniz kıyısındaki Ertuğrul Koyu’nda karaya ulaşamadan yaşamını yitiren Anzak askerlerinin yattığı Beach Cemetery bulunuyor. Ertuğrul Koyu’nun üzerindeki tepeye çıkarak 26. Alaya bağlı 10. Takım Komutanı Ezineli Yahya Çavuş’un 67 kişilik taburuyla İngiliz donanmasına karşı direnerek savaşın seyrini değiştirdiği bölgedeki Ezineli Yahya Çavuş Anıtı’nı ve Fransızların Morto Koyu’na yaptıkları çıkartmada hayatını kaybeden 2236 Fransız askerinin anısına yaptırılmış olan Fransız Anıt Mezarlığı’nı görebilirsiniz.
Çanakkale Şehitler Abidesi
1960 yılında tamamlanan Şehitler Abidesi, Hisarlık Tepe’sinin yukarısında yer alıyor. 1992 yılında Kültür Bakanlığı’nın katkılarıyla düzenlenen Abide’de bölgede şehit düşen 600 Türk askerinin adının yazdığı mozoleler bulunuyor. Anıtı ziyaret ettikten sonra Abide’nin hemen altında 1971 yılında Kraliçe Elizabeth tarafından açılan Savaş Eserleri Müzesi’ni gezebilir; savaşta hayatını kaybeden askere ait mektupları ve kişisel eşyaları görebilirsiniz.
Anzak Koyu
Yarımadanın Ege kıyısında bulunan Anzak Koyu’nda Anzak ordusundaki Hintli, Avustralyalı ve Yeni Zelandalı askerlerin anısına yaptırılmış Shell Gren, Sharapnel Walley, Anzac, The Neck, Walkers Ridge, Embarkation Pier ve 7th Field Ambulance mezarlıkları yer alıyor. Her yıl 25 Nisan’da Avustralya ve Yeni Zelanda’dan gelen ziyaretçiler; burada hayatını kaybetmiş Anzak askerlerinin anısına törenler düzenliyor.
Anafartalar
Anafartalar Grup Komutanı Mustafa Kemal’in tarihin en büyük direnişini gösterdiği bölgeye inşa edilen Damakçı Bayırı Anıtı, Anafartalar Ovası’nın hemen girişinde bulunuyor. Ovanın içlerine doğru ilerledikçe Mestane Şehitlikleri, 57. Piyade Alayı Şehitliği, Kireçtepe Şehitler Anıtı ve Büyük Anafartalar Köyü Mezarlığı görülüyor.
Bigalı Köyü
Anafartalar’a 6 km uzaklıkta bulunan Bigalı Köyü, Conk Bayırı ve Anzak Koyu’na giden yol üzerinde yer alıyor. Köyde Atatürk’ün 19. Tümen komutanlığı yaptığı dönemde karargah olarak kullandığı evi gezebilir, köyün ilerisindeki Kocadere Hastane Şehitliği’ni ve Kabatepe Tanıtım Merkezi’ni ziyaret edebilirsiniz.
Arıburnu
Conkbayırı’na giden yol ayrımında bulunan Arıburnu mevkii, ziyaretçilerini Mehmetçiğe Saygı Anıtı ile karşılıyor. Çanakkale Savaşı’na üsteğmen olarak katılan ve Avustralya Valisi olduktan sonra Çanakkale’yi ziyarete gelen Lord Casey’nin bir anısı üzerine inşa edilen bu anıt, yaralı bir Anzak askerini taşıyan Mehmetçik’i temsil ediyor. Bölgenin sembolü haline gelen anıtın biraz ilerisinde Kanlısırt Kitabesi ve Lone Pine Anıtı bulunuyor.
