Hepimiz gezmeyi seviyoruz. İster dünyanın farklı yerlerini görmek, farklı insanlarla tanışmak, farklı kültürlere tanık olmak ister günlük rutinimizden, koşturmalarımızdan uzaklaşıp gözümüzü bambaşka diyarlarda açmak, daha önce görmediğimiz sokakları adımlayıp daha önce tatmadığımız yemekleri yemek amacıyla olsun; gezmek bize iyi hissettiriyor, ruhumuzu tazeliyor, yeniliyor. Gezmek, ufkumuzu açıyor; çok okuyanın mı yoksa çok gezenin mi daha çok bildiği işte bu nedenle tartışılıyor. Tarih boyunca insanın içinden gelen bu gezmek ve keşfetmek dürtüsü hiç değişmedi. İnsanlık tarihi; ömrünü gezmeye, farklı diyarları keşfetmeye adayan gezginlerin hikayeleriyle dolu. Bu gezginlerin bazıları ünlerini uzak ülkelerden getirdikleri öykülere ve mitlere, bazıları ise daha önce kimsenin gitmeye cesaret etmediği yerlere adımlarını atmalarına borçlu. Üstelik bu gezginlerin büyük kısmı yolculuklarını zamanın çok ağır şartlarında gerçekleştirmeyi başardı. Gezme tutkunları olarak Tarihte İz Bırakmış Meşhur Gezginler hatırlamak, onları bir kez daha saygıyla anmak istedik.
Herodotus: Tarihin Babası olarak da bilinen M.Ö. 484 Bodrum doğumlu tarihçi Herodotus, çağının en büyük gezginleri arasında yer alır. Gezilerinde gördüğü yerleri ve insanları anlattığı Herodot Tarihi olarak bilinen kitabı, Avrupa ve Anadolu tarihinin ilk kitapları arasındadır. Gezileri Anadolu’dan Yunanistan, Mısır ve Roma’ya kadar uzanır.
Strabon: Coğrafyacı, tarihçi ve gezgin ve filozof Strabon da Anadolu doğumlu meşhur bir gezgindir. M.Ö. 64 yılında Amasya’da dünyaya gelen Strabon, yaşadığı dönemde Romalıların bildiği haliyle dünyanın politik ve coğrafi durumunu anlatan 17 ciltlik Geographica isimli kitabıyla tanınır. Eğitim görmek için gittiği Roma’dan yola çıkarak Yunanistan’ı, Mısır’ı, Roma İmparatorluğu’nun büyük kısmını dolaşmıştır. Anadolu, Etiyopya ve Ermenistan gezdiği diğer yerler arasındadır.
Xuanzang: 629 yılında Çinli bir Budist rahip olan Xuanzang, Tang Hanedanı’nın başkentinden ayrılarak Hindistan’da kutsal Budist metinlerini incelemek üzere zorlu bir yolculuğa çıktı. Xuanzang bugünkü Kırgızistan, Özbekistan, Pakistan ve Afganistan üzerinden geçen yolculuğu boyunca Çin-Hindistan ilişkilerini belgeledi. 17 yıl süren yolculuğu boyunca büyük tehlikeler atlattı. Defalarca saldırıya uğradı, susuzluktan ölmekten son anda kurtuldu ve bir çığ felaketinden sağ çıkmayı başardı. Çin’e geri döndüğünde yanında oldukça değerli Budist metinleri vardı.
İbn-i Batuta: İbn-i Batuta tarihin en büyük gezginlerinden biri olarak kabul edilir. 1321 yılında doğduğu yer olan Fas’tan Hac ziyareti için Mekke’ye doğru yol alan bu büyük gezginin seyahati Mekke’den sonra da 40 yılı aşkın süre devam etti. Kuzey Afrika’dan Mısır, Ortadoğu, Doğu Afrika, Anadolu, Hindistan, Doğu ve Güneydoğu Asya ve Çin’e uzanan yolculuğunda edindiği izlenimleri Rıhlet isimli kitabında topladı.
Kristof Kolomb: Dünya tarihini en derinden etkileyen gezginlerden biri de kuşkusuz Genoa doğumlu Kristof Kolomb’dur. Her ne kadar kıtaya ilk ayak basan olmasa da Hindistan’ı bulmak için yaptığı yolculukta Amerika’ya ulaşmış, keşfi Avrupa’ya yepyeni ufuklar açarak coğrafi keşifleri başlatmış ve dünya tarihini büyük bir değişime uğratmıştır.
Marco Polo:Hayatı filmlere, dizilere konu olmuş Venedikli tüccar gezgin Marco Polo, babasının ve amcasının izinden giderek henüz 17 yaşındayken ilk kez Asya’ya adımını atmıştır. 24 yıl süren yolculuğunda karşılaştıklarını belgelediği Marco Polo’nun Serüvenleri isimli kitabı Güney Asya, Çin, İpek Yolu ve Kubilay Han’ın muhteşem imparatorluğu hakkında büyüleyici deneyimler aktarır.
Freya Stark: 1893-1993 yılları arasında yaşayan İngiliz gezgin Freya Stark, 100 yıl süren yaşamına sığdırdığı gezileriyle kadınların da bir gezgin olabileceği inancını yerleştirmeyi başarmış ve birçok gezgin için ilham kaynağı olmuştur. 1920’de başladığı yolculuğunda birçok gezginin ayak basamadığı noktalara ulaşmış, Luristan’ı ziyaret eden ilk Avrupalı kadın olmuştur.
Fridtjof Nansen: Grönland’ı baştan aşağı geçen ilk kaşif olan Fridtjof Nansen aynı zamanda gemiyle Kuzey Buz Denizi’nin kuzeyine gitmeyi başaran ilk insandır. Zorlu koşullar altında gerçekleştirdiği gezilerinden birinde bir arkadaşıyla birlikte 9 ay bir kulübede mahsur kalmıştır. Nansen’in adı bir asteroite verilmiştir.
Evliya Çelebi: 1611 İstanbul doğumlu Mehmet Zilli, bilinen adıyla Evliya Çelebi Türk ve dünya tarihini en büyük gezginlerindendir. Osmanlı İmparatorluğu ve çevresine yaptığı gezileri anlattığı Seyahatname önemli bir tarihi kaynak konumundadır. 51 yıllık gezi hayatı boyunca tuttuğu notlar çok değerli detaylar içermektedir, gezdiği yerlerde 147 ayrı dilden kelimeler derlemiştir.
